Bác sỹ Phạm Ngọc Thanh, trưởng đơn vị Tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 1, đã trả lời thắc mắc cho các bậc phụ huynh về những vấn đề liên quan đến giấc ngủ của trẻ.
Những năm tháng đầu đời của bé là bước khởi đầu cho sự phát triển và ổn định cả quãng đời về sau này. Với trẻ con, giấc ngủ có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển về thể chất, tinh thần, cảm xúc và nhận thức xã hội. Khi ngủ, cơ thể trẻ sản xuất hormon tăng trưởng, có ích cho sự phát triển của xương và cơ bắp. Đặc biệt, khi ngủ trí não trẻ hoạt động, xử lý những thông tin trẻ tiếp nhận trong ngày.
Tuy nhiên, có nhiều bậc cha mẹ vẫn còn nhiều hiểu lầm về tầm quan trọng của giấc ngủ đối với trẻ nên chưa biết cách tập cho trẻ một thói quen ngủ tốt. Bên cạnh đó cũng có nhiều thắc mắc xoay quanh giấc ngủ của trẻ:
1. Các lý do khiến bé hay quấy khóc về đêm?
Với trẻ nhỏ, khóc là cách để trẻ thông báo đến cha mẹ nhu cầu của mình khi chưa biết nói. Khóc là hiện tượng tự nhiên ở trẻ, nhưng nếu trẻ thường hay quấy khóc về đêm thì sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ và cả cha mẹ.
Có rất nhiều lý do khiến trẻ khóc, nhưng thường thấy là do trẻ đói, chăn tã bị ướt, nóng quá hoặc lạnh quá, ăn ngủ không có giờ giấc nhất định, muốn được âu yếm. Nhiều khi ban ngày trẻ vui chơi, vận động quá độ dẫn đến thần kinh căng thẳng cũng dễ khiến trẻ giật mình thức giấc và khóc đêm. Ngoài ra, ánh sáng và tiếng ồn trong phòng ngủ, hoặc bầu khí bất hòa giữa cha mẹ, ông bà, cũng có thể làm cho trẻ khó chịu, bất an.
2. Có nên tắm cho trẻ trước giờ đi ngủ vào buổi tối không?
Tắm vừa làm sạch cơ thể, vừa là một cách thư giãn nhẹ nhàng. Không nhất thiết cứ phải tắm cho trẻ vào ban ngày. Có thể thấy trẻ thường ngủ ngon sau khi được tắm, vì vậy tắm cho trẻ vào khoảng thời gian trước khi đi ngủ là một cách giúp cho trẻ có được cảm giác thoải mái, dễ chịu, dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Quan trọng là cần tắm cho trẻ ở nơi kín để tránh gió lùa. Nếu thời tiết lạnh, cha mẹ sợ trẻ ốm thì có thể lau người cho trẻ bằng nước ấm có pha sữa tắm để cơ thể bé thơm tho, tạo được cảm giác dễ chịu giúp bé dễ đi vào giấc ngủ nhanh và sâu.
Nhiệt độ nước để tắm bé khoảng 36,5 độ là vừa, không nóng và cũng không lạnh quá. Cha mẹ có thể kiểm tra độ ấm bằng cách nhún khuỷu tay vào nước trước khi lau tắm bé.
3. Khi mát-xa có nên sử dụng dầu mát-xa hay sữa dưỡng ẩm (lotion) không?
Mát-xa làm tăng cường tính năng động của bé, giúp cho các cơ bắp của bé dẻo dai hơn, mát-xa còn dạy cho bé cách thư giãn. Đối với cha mẹ, mát-xa cho trẻ còn tạo một mối liên kết thiêng liêng giữa cha mẹ và con cái. Nó nối kết tình mẫu tử, phụ tử giữa cha mẹ và đứa con theo một cách mà không có sự giao tiếp nào khác có thể đạt được.
Dùng dầu mát-xa hay sữa dưỡng ẩm trong quá trình mát-xa sẽ hạn chế sự ma sát trên da non nớt của trẻ, giúp cho việc mát-xa dễ dàng, thuận tiện và hiệu quả hơn
Trước khi ngủ nên dùng kem dưỡng ẩm có tinh chất NaturalCalm – chiết xuất chủ yếu từ hoa nhài có hương thơm nhẹ dịu, sẽ đem đến cho bé cảm giác thoải mái, bé dễ chìm vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn. Tuy nhiên, bạn không nên mát-xa khi bé ăn no (ít nhất là cách sau 1giờ).
4. Da trẻ còn quá mỏng manh, vậy có nên cho tiếp xúc với các loại hóa chất hay chỉ tắm bằng nước ấm hay nước lá theo dân gian?
Có nhiều bà mẹ chọn tắm cho con bằng nước hoặc nước lá vì nghĩ là tốt nhất tuy nhiên chưa đúng bởi vì nước sẽ rất khó rửa hay tắm sạch đi những lớp gây nhờn không tốt cho da bé. Nếu tắm cho bé với nước của các loại lá thì đôi khi rất khó kiểm soát những chất có trong lá có thể không tốt cho bé. Như vậy vấn đề cơ bản là làm thế nào để có được những sản phẩm tốt hơn nước về phương diện làm sạch nhưng lại nhẹ dịu như nước.
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại sản phẩm dành cho bé như các loại sữa tắm, dầu gội, kem dưỡng ẩm, phấn thơm dành chăm sóc da, mát xa cho bé. Thông thường những sản phẩm dùng cho em bé, phải khác so với sản phẩm dành cho người lớn như nhẹ dịu, không gây kích ứng, không cay mắt vì da của trẻ rất mong manh và dễ bị kích ứng. Tuy nhiên, bạn nên chọn các nhãn hiệu đáng tin cậy và có uy tín trên thế giới, và đặc biệt được tổ chức y tế kiểm nghiệm và chứng nhận.
Một trong những lý do giúp bé ngủ ngon là cơ thể thoải mái, sạch sẽ giúp bé đi vào giấc ngủ một cách dễ dàng và ngủ sâu. Thói quen ngủ sẽ thay đổi theo độ tuổi và sự phát triển của bé, giúp bé xây dựng những thói quen trước giờ đi ngủ và tập cho bé quen dần những thói quen như tắm cho trẻ, mát-xa, đọc truyện hoặc mở nhạc êm dịu. Khi đã hình thành thói quen, mỗi khi bạn cùng bé làm những việc ấy là bé biết đã đến giờ đi ngủ. Các bà mẹ hãy làm quen với bộ sản phẩm Trước-Giờ-Đi-Ngủ - Johnson’s Baby Bedtime để tạo cho bé thói quen thư giãn trước giờ đi ngủ, mang đến cho trẻ giấc ngủ ngon và sâu suốt đêm.
Bước 1: Tắm cho bé. Trước khi đến giờ ngủ, hãy tắm bé bằng nước ấm với sữa tắm Johnson’s baby bedtime làm sạch nhẹ nhàng hoặc pha một ít sữa tắm vào nước và lau người cho bé. Tinh chất NaturalCalm có công thức sáng chế độc đáo, chiết xuất từ hoa nhài, với hương thơm nhẹ dịu, giúp bé dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu .Sau đó lau khô bé, chú ý các nếp gấp.
Bước 2: Mát xa cho bé. Dùng một ít sữa dưỡng ẩm Johnson’s baby bedtime chứa tinh chất NaturalCalm với dưỡng chất làm mềm da và giảm mất nước để mát xa nhẹ nhàng cho bé. Trong khi mát xa, trò chuyện vui vẻ với bé và vuốt ve bé bằng tất cả tình thương để gắn kết tình mẫu tử, phụ tử.
Bước 3: Dùng thêm phấn thơm với bột talc cao cấp và hương thơm thư giãn, vừa phòng ngừa rôm sảy lại vừa giúp bé cảm thấy sảng khoái và dễ chịu. Sau đó, hãy tắt đèn, vỗ về bé bằng một câu chuyện nhẹ nhàng hoặc mở những bản nhạc du dương. Bé sẽ đi vào giấc ngủ thật êm đềm, với những giấc mơ trẻ thơ đầy màu sắc.
Bs. Phạm Ngọc Thanh
ĐV Tâm lý BV Nhi Đồng 1
